 |
ในแผ่นดินพระปกเกล้าฯ |
|
|
| พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทาน พระนามแก่พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี |
|
| พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ในรัชกาลที่ ๖ ประทับ ณ พระที่นั่ง เทพสถานพิลาส ในหมู่พระมหามณเฑียร พระบรมมหาราชวัง พร้อมทั้งพระธิดา ตั้งแต่วันที่ ๒๔ พฤศจิกายน จนถึงวันที่ ๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๖๘ จึงทรงย้ายไป ประทับที่ตำหนักเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีวิลัยลักษณ์ กรมขุนสุพรรณภาควดี ในพระบรมมหาราชวัง และได้เสด็จออกจากพระบรมมหาราชวังไปประทับ ณ พระตำหนักสวนหงษ์ของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสา มาตุจฉาเจ้า ในพระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ ด้วย สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวีฯทรงพระราชปรารภว่าพระราชนัดดา จะได้ทรงมีสถานที่สำราญพระอิริยาบถได้มากกว่าในพระบรมมหาราชวัง |
|
| ในเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองได้เกิดกรณี พิพาทระหว่างรัฐบาลกับคณะทหารที่ภักดีต่อพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช คณะรัฐบาลเกรงว่าจะถวายอารักขาพระบรมวงศานุวงศ์ซึ่งประทับ ณ วังต่างๆ ได้ไม่ดีพอ จึงเชิญเสด็จพระราชวงศ์ฝ่ายในให้เสด็จเข้าไปประทับในพระบรมมหา ราชวังเป็นการชั่วคราว แต่บังเอิญมีเครื่องบินประสบอุบัติเหตุตกลงในพระราชฐาน ชั้นในซึ่งนับเป็นเหตุร้ายแรงยังให้เจ้านายฝ่ายในทรงตระหนกพระทัยพากันเสด็จ ออกจากพระบรมมหาราชวังไปเป็นส่วนมาก |
|
| สมเด็จพระศรีวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า จึงทรง พระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระนางเจ้าสุวัทนาฯ ทรงเชิญเสด็จพระธิดาออก มาประทับ ณ วังสระปทุม ทั้งนี้ เนื่องจากสมเด็จพระพันวัสสามาตุจฉาเจ้าทรง พระเมตตาห่วงใยพระนางเจ้าสุวัทนาฯ มาโดยตลอดแม้วันประชวรพระครรภ์ พระองค์ก็ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรพระอาการ มีพระราชกระแส ปลอบโยนและประทับอำนวยการจนกระทั่งประสูติพระราชธิดา |
|
| ในเรื่องนี้ นายสมภพ จันทรประภา ได้เรียบเรียงไว้ในหนังสือ สมเด็จพระศรีสวรินทิราฯ ความดังนี้ |
|
| พระนางเจ้าสุวัทนาฯ ทรงเล่าถึงพระราชจริยวัตรของสมเด็จฯ ประทานว่า เกี่ยวกับการประสูติสมเด็จฯ ทรงจัดทั้งหมด ตั้งแต่คนต้มน้ำ คนร่อนพิธีต่างๆ พระราชทานผ้าที่เคยทรงเวลาประสูติมาให้นุ่ง พร้อมทั้งทรงสะพักด้วยให้ ประสูติบนพระแท่นที่ท่านเคยใช้ในการประสูติ ท่านว่าจะประสูติง่าย |
|
| นอกจากนั้นทรงเล่าประทานให้ข้าหลวงฟังว่าเวลาประชวรพระครรภ์ นั้น สมเด็จฯ มาทรงยืนเหนือพระเศียรตลอดเวลา ทรงเจ็บปวดมาก สมเด็จฯ มีรับสั่งให้กำลังพระทัยจนมีพระประสูติการแล้วทรงมีพระเมตตานำน้ำมา ลูบพระพักตร์พระราชทาน |
|
| ในระหว่างที่พระนางเจ้าสุวัทนาฯ และพระธิดา เสด็จไปประทับ ณ วังสระปทุมนั้น สมเด็จพระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า โปรดเกล้าฯ ให้ประทับที่ พระตำหนักเขียวซึ่งเป็นพระตำหนักริมคลองแสนแสบที่ทรงเคยประทับใน ระหว่างทรงคุมงานการก่อสร้างพระตำหนักใหญ่ แต่ระหว่างนั้นความไม่สงบ ในบ้านเมืองยังไม่ยุติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า รำไพพรรณีพระบรมราชินีจึงเสด็จพระราชดำเนินไปประทับที่จังหวัดสงขลา ส่วนสมเด็จพระพันวัสสามาตุจฉาเจ้าก็โปรดเกล้าฯให้พระบรมวงศานุวงศ์ ฝ่ายหน้าและฝ่ายในรวมทั้งพระนางเจ้าสุวัทนาฯ และพระธิดาตามเสด็จประทับ รถไฟพระที่นั่งไปสมทบพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชบริพารของ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ ตำหนักเข้าน้อย จังหวัดสงขลาด้วย |
|
| เมื่อเหตุการณ์สงบ บรรดาพระบรมวงศานุวงศ์ได้เสด็จพระราชดำเนิน และเสด็จกลับกรุงเทพมหานคร พระนางเจ้าสุวัทนาฯ และพระธิดาก็ได้ตาม เสด็จสมเด็จพระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า กลับมาประทับที่วังสระปทุมอีก ระยะหนึ่ง แล้วจึงเสด็จไปประทับ ณ ตำหนักสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ในสวนสุนันทา พระราชวังดุสิต |
|
| เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ ทรงเจริญพระวัยขึ้น พระนางเจ้า สุวัทนาฯ ทรงขอพระราชทานพระราชานุญาตสมเด็จพระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า เชิญเสด็จพระธิดาไปประทับ ณ ตำหนัก สวนรื่นฤดี ที่โปรดให้สร้างขึ้นไว้บน ที่ดินบริเวณถนนราชสีมาตัดกับถนนสุโขทัย อันเป็นที่ดินที่พระบาทสมเด็จ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานไว้เมื่อคราวราชาภิเษกสมรสตำหนัก ดังกล่าวจำลองตามแบบพระตำหนักที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ กำหนดแบบพระราชทานไว้เพื่อสร้างในที่ดิน พระราชทานอีกแปลงหนึ่งใกล้บริเวณท่าวาสุกรี หากแต่สิ้นรัชกาลเสียก่อน |